TƯ DUY LOGIC - D.Q.MCINERNY

Có bao giờ các bạn tự hỏi: Logic và tư duy logic có quan trọng trong cuộc sống hàng ngày không? Câu trả lời là có, vì sự rành mạch và logic nói chung luôn len lỏi vào mọi việc làm, lời nói của chúng mình hàng ngày. Dù bạn là sinh viên ngành luật cần phải học cách thuyết phục vị thẩm phán, hay là "gai con" muốn thuyết phục bạn trai mua vé "đu" thần tượng, thì bạn cần phải hành động rành mạch và rõ ràng để đạt được mục tiêu của mình. Cuốn sách “Being Logical” của tác giả D.Q.Mcinerny là một hành trang giúp chúng mình hiểu hơn về những yếu tố cơ bản để tạo một nền tảng tư duy vững chắc trong cuộc sống hàng ngày.

Bìa sách "Tư duy logic"

Dennis "D.Q." McInerny nổi tiếng với vai trò là một học giả và một triết gia, và ông là cựu sinh viên tại trường St.Thomas University ở bang Florida, Hoa Kỳ (theo goodreads.com). Những đầu sách của ông thường xoay quanh về các chủ đề tôn giáo học (theology), tâm lý học và tri thức luận, trong tiếng Anh là epistemology (là "khuynh hướng triết học nghi nghiên cứu về bản chất, nguồn gốc và phạm vi của quá trình nhận thức", theo Wikipedia).

Kể về trải nghiệm khi đọc sách của mình, thì mình có đọc được hai chương đầu. Chương đầu tiên có tựa là "Nền tảng cho tư duy logic" (Bản dịch của Alpha Books), cho chúng ta những quy tắc cơ bản, căn cốt nhất để hình thành tư duy rành mạch cho bản thân. Ở trong chương này, mình rất ấn tượng với cách tác giả tạo nên sợi dây liên kết giữa "khái niệm", "thực thể" và "từ ngữ", và đặc biệt là sự phân biệt rõ rành giữa một đánh giá khách quan và đánh giá chủ quan. Điều đó giúp mình phải tập tư duy phản biện, học cách nghi ngờ và xem xét những gì mà mình nghe và thấy. 

Còn chương hai có tên là "Những quy tắc logic cơ bản", bao gồm những nội dung như về mệnh đề khẳng định và khái quát hóa. Thế nào là một mệnh đề khái quát hóa nhỉ? Đó là một câu mà chủ ngữ của nó mang ý nghĩa rộng và bao quát. Một ví dụ là: "Loài người là sinh vật thông minh nhất trên trái đất", mang ý nghĩa rằng "thông minh" là đặc tính quy phạm chúng cho loài người, mang khả năng tư duy vượt bậc so với những sinh vật khác. Điểm mình thấy thú vị đối với những mệnh đề kiểu này đó là chúng có thể dẫn đến sự quy chụp hay đánh đồng vô tình nếu được sử dụng không đúng cách. Ví dụ như thay vì nói: "Người Nhật rất ngại nói chuyện với người ngoại quốc", rất dễ ngay hiểu nhầm, ám chỉ đến tất cả người Nhật. Thay vào đó, chúng mình cần rõ ràng hơn về đối tượng được đề cập bằng định ngữ hay số liệu cụ thể. Trong ví dụ trên, cách diễn đạt rõ ràng hơn sẽ là: "Một bộ phận người Nhật rất ngại nói chuyện với người ngoại quốc". Ngoài mệnh đề khái quát, chương hai của cuốn sách còn đề cập đến khái niệm nguyên nhân gốc rễ trong quan hệ nguyên nhân - kết quả. Việc xác định nguyên nhân gốc rễ của những vấn đề hàng ngày có thể giúp ta nâng cao trí tuệ, giải quyết được những vần đề từ gốc rễ và mang lại hiệu quả thiết thực cho cuộc sống của mình.

Luôn hiểu được nguyên nhân gốc rễ là chìa khóa (ảnh từ Apex Global)

Về phong cách viết, mình thấy rằng tác giả trình bày các vấn đề theo phong cách gần gũi, dễ hiểu và không quá học thuật. Vì vậy nếu bạn đọc cuốn sách này, thì hãy đọc với tinh thần thật thoải mái (hãy quên đi những lớp học toán logic trong có vẻ khô khan kia), tìm cách kết nối những gì được đề cập trong sách với kinh nghiệm, trải nghiệm hàng ngày. Mình tin rằng điều đó sẽ giúp bạn kết nối được nhiều hơn và có một trải nghiệm tốt hơn khi đọc bất kỳ cuốn sách nào. Ngoài ra sau khi viết bài này, mình sẽ tìm hiểu nhiều khía cạnh hơn về tư duy logic, như là tư duy phi logic và những biến thể khác nhau trong cuộc sống và xã hội, được đề cập trong phần bốn và năm của cuốn sách.

Chúc các bạn có một trải nghiệm đọc sách thú vị và hãy cho mình biết những cảm nhận của bạn nhé!

21.04.2025